Αρχική

Ακαδημία

Εκπαιδευτές

Jeet Kune Do

Filipino Kali

Kuntao Silat

Ομαδικά Τμήματα

Ιδιαίτερα Μαθήματα

Βιβλιοθήκη

Άρθρα

Τεχνικές

Σεμινάρια

Συχνές Ερωτήσεις

Επικοινωνία 

Άρθρα του εκπαιδευτή Ευάγγελου Ζορμπά

Ενήλικες & Μαχητικές Τέχνες

Τι αλλαγές επιφέρει η ηλικία στην αθλητική απόδοση;
Σε αεροβικές δραστηριότητες το σώμα αποδίδει τα μέγιστα μέχρι την ηλικία των 25 ετών, σε αναεροβικές δραστηριότητες το σώμα αποδίδει τα μέγιστα στις ηλικίες 30 με 40 ετών.

Οι μέγιστοι καρδιακοί παλμοί ή αλλιώς MHR (Maximal Heart Rate) είναι ο μέγιστος αριθμός των καρδιακών παλμών όπου ένα άτομο μπορεί να αποδόσει σε μία απαιτητική δραστηριότητα. Η φόρμουλα υπολογισμού είναι αρκετά απλή MHR = 220 - ηλικία.

Ο ασκούμενος των μαχητικών τεχνών εξοικειώνεται να λειτουργεί την καρδιά του το πολύ μέχρι τους 145 καρδιακούς παλμούς το λεπτό, ώστε να μπορεί να ελέγχει τις σωματικές του λειτουργίες και τις σύνθετες κινητικές δεξιότητες. Με αυτόν τον τρόπο ακόμα και ένας άνθρωπος μεγαλύτερης ηλικίας είναι ικανός να φτάσει αυτούς τους παλμούς που απαιτούνται με ευκολία.

Σε ηλικία 25 ετών έχουμε την μέγιστη απόδοση δύναμης, στις ηλικίες 30 και 40 ετών έχουμε σταθερή απόδοση δύναμης και μετά εμφανίζεται προοδευτική μείωση της δύναμης περίπου 25% μέχρι την ηλικία των 65 ετών.

Η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου ή αλλιώς VO2max μετά την ηλικία των 30 ετών μειώνεται 10% κάθε δεκαετία, αν όμως κάποιος ασκείται συστηματικά μειώνεται ο ρυθμός στο 5% κάθε δεκαετία. Ο ενήλικας ασκούμενος στην Ακαδημία ακολουθεί ως στρατηγική ότι η διάρκεια της μάχης επιβίωσης δεν πρέπει να ξεπεράσει τα 25 δευτερόλεπτα ώστε να εξαπολύσει βαλλιστκά χτυπήματα με μεγάλη ισχύ σε σύντομο χρονικό διάστημα, χρησιμοποιώντας το αναερόβιο σύστημα πριν το σώμα ξεπεράσει το αναερόβιο κατώφλι (Anaerobic Threshold). Αξιοποιώντας την άμεση αποθηκευμένη ενέργεια, η οποία εξαντλείται με ταχείς ρυθμούς (από 20 μέχρι 90 δευτερόλεπτα), αφού υπάρχει συσσώρευση του γαλακτικού οξέως. Εάν ξεπεραστεί αυτό το χρονικό πλαίσιο ενεργοποιείται το αεροβικό σύστημα παραγωγής ενέργειας το οποίο απαιτεί την μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και υψηλά επίπεδα αντοχής, κάτι το οποίο βλέπουμε σε μαχητικά αγωνίσματα με διαγωνιζόμενους μικρής ηλικίας με υψηλή αεροβική απόδοση, όπου η διάρκεια των αγωνισμάτων είναι 2, 3 ή 5 λεπτά με διαλείμματα ανάμεσα στους γύρους.

Εάν κάποιος δεν ασκείται η μυική ελαστικότητα των μυών χαμηλά πίσω στην πλάτη και των ισχύων μειώνεται σταδιακά περίπου 8 με 10 εκατοστά, με συστηματική άσκηση βελτιώνεται και σταθεροποιείται η ευλυγισία, καθώς και η κινητικότητα των αρθρώσεων στον ενήλικα. Η διαφορά στην σωματική ευκαμψία ενός ασκούμενου μαχητικών τεχνών σε σχέση με ένα αγύμναστο άτομο είναι στο εντυπωσιακό ποσοστό 114%.

Οφέλη του ενήλικα ασκούμενου των μαχητικών τεχνών
Μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική ενασχόληση ενός ενήλικα, τουλάχιστον 3 χρόνια, σε μαχητικές τέχνες μειώνει το ποσοστό εμφάνισης υποκινητικών ασθενειών (Hypokinetic Diseases): παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη, οστεοπόρωση, οστεοαρθρίτιδα, πόνους χαμηλά στην μέση και διαβήτη τύπου 2.

Ένα ενήλικο αγύμναστο άτομο έχει κακή αιμάτωση στον εγκέφαλο, κυρίως στον εγκεφαλικό ιππόκαμπο, επηρεάζοντας την λειτουργία της μνήμης, την αποθήκευση και ανάκτηση πληροφοριών. Για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου ένα άτομο πρέπει να κάνει σε εβδομαδιαία βάση 150 λεπτά μέτριας αεροβικής δραστηριότητας ή 75 λεπτά υψηλής αεροβικής δραστηριότητας, ένας ασκούμενος μαχητικών τεχνών εύκολα καλύπτει χρονικά αυτές τις απαιτήσεις και με το παραπάνω.

Ο ενήλικας ασκούμενος έχει περισσότερη ενέργεια και είναι πιο παραγωγικός στην καθημερινότητά του, αυτό οφείλεται στην παραγωγή ενδορφινών κατά την διάρκεια της προπόνησης. Οι ενδορφίνες είναι μικρές αλυσίδες πρωτεϊνών (νευροπεπτίδια) που παράγονται στην υπόφυση και τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, απελευθερώνονται μέσω του νωτιαίου μυελού και διοχετεύονται στην κυκλοφορία του αίματος. Κάθε δραστηριότητα που μας είναι ευχάριστη οδηγεί στην παραγωγή ενδορφινών, οι οποίες μας ηρεμούν, γεννούν αίσθημα ευδαιμονίας, βελτιώνουν τη διάθεση και εξουδετερώνουν τα υψηλά επίπεδα της αδρεναλίνης, που προκαλεί το στρες. Παράλληλα, θεωρούνται τα φυσικά παυσίπονα του οργανισμού, ισχυροποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και καθυστερούν την εξέλιξη της γήρανσης. Η βήτα ενδορφίνη είναι μία ενδογενής ουσία που συνδέεται με την καταστολή του πόνου και τη χαλάρωση, το ανανδαμίδιο είναι μία άλλη ενδοχημική φυσική ουσία που καταπολεμά τον πόνο και χαρίζει ένα αίσθημα ευφορίας. Η σεροτονίνη θεωρείται το φυσικό ηρεμιστικό του νου και επηρεάζει τη διάθεση. Τέλος η ντοπαμίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής της ευφορίας.

Ο ενήλικας ασκούμενος στις μαχητικές τέχνες βρίσκεται σε μία συνεχή κατάσταση ψυχοσωματικής ανάπτυξης, καταπολεμά το στρες, ελέγχει το σώμα του, έχει αυξημένη εγκεφαλική εστίαση και λειτουργία, ενεργοποιημένο νευρικό σύστημα και ισορροπημένο μυοσκελετικό σύστημα. Τα οφέλη είναι αναμφίβολα και ολιστικά, το να ξεκινήσει κάποιος ως ασκούμενος σε μαχητικές τέχνες, πρέπει να καταλάβει ότι ποτέ δεν είναι αργά και είναι απόφαση ζωής που ποτέ δεν θα μετανιώσει...

Στοχοθεσία Μαχητικών Τεχνών

Διδακτική Στοχοταξινομία
Η διαδραστική/αλληλεπιδραστική μάθηση δεν είναι μόνο θεωρητικά ή ακαδημαϊκά επιδιωκόμενη αλλά και πρακτικά ωφέλιμη και με αξιόλογα αποτελέσματα στη μαθησιακή διαδικασία. Δεν μπορείς να κατανοήσεις μία έννοια εάν πρώτα δεν τη θυμάσαι, αντίστοιχα δεν μπορείς να εφαρμόσεις τη γνώση εάν δεν την κατανοήσεις, η γνώση για να γίνει κτήμα μπορεί να γίνει εγγυημένα μόνο μέσω της μεταβίβασης της πληροφορίας σε τρίτους.

Στόχος είναι ο ασκούμενος με την απόκτηση γνώσης σε βάθος χρόνου μέσα από ενσώματη εμπειρία να έχει άμεση εμπλοκή στη διαδικασία μάθησης συμβάλοντας ενεργά στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να αναλύσει και να φιλτράρει γνώσεις, πληροφορίες, να αναπτύξει απαραίτητες επικοινωνιακές δεξιότητες, ψυχολογική διαχείριση σε αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, να εμπλουτίσει την εμπειρία του και να κάνει ένα προσωπικό αναστοχασμό με στόχο την εξέλιξη και εξύψωση. Χωρίς αναστοχασµό η βιωµατική δραστηριότητα είναι συνήθως άχρηστη και µπορεί και να ενισχύει λανθασµένες πεποιθήσεις και γνώσεις των µαθητών για τη γνώση.

Ένας στόχος είναι ένα προσωπικό ή οργανωτικό επιθυμητό τελικό σημείο στην ανάπτυξη, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεκινούν, χωρίς ξεκάθαρους στόχους, μία μαχητική τέχνη ή αγώνισμα συνήθως ως χόμπι με εστίαση στην ανάπτυξη φυσικών κινητικών δεξιοτήτων και σωματικής εκγύμνασης, θεωρώντας ότι είναι ένα προιόν που με μιμητική συμμετοχή θα έχουν κάποιο υποτιθέμενο αποτέλεσμα. Η ημιμάθεια, η έλλειψη της ανάπτυξης του συναισθηματικού και γνωστικού τομέα έχουν πολύ φτωχά αποτελέσματα. Αναλογιστείτε πόσοι άνθρωποι αριθμητικά ασχολούνται με κάποιου είδους μαχητική τέχνη, την χρονική τους θητεία, το επίπεδο γνώσεων και ικανότητας εφαρμογής που αναπτύσσουν.

Στατιστικά σε δείγμα 10000 ανθρώπων που ξεκινούν μαχητικές τέχνες, το 50% θα σταματήσει τους πρώτους 6 μήνες, 1000 άτομα θα σταματήσουν μετά από 1 έτος, 500 άτομα θα σταματήσουν μετά από 2 έτη και 100 άτομα θα σταματήσουν μετά από 3 έτη. Στατιστικά μόνο 10 άτομα θα συνεχίσουν μακροπρόθεσμα δια βίου. Αυτό δυστυχώς είναι το αποτέλεσμα της έλλειψης ξεκάθαρων στόχων και συνειδητής επιδίωξης.

Η στοχοθεσία είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόοδο των ανθρώπων. Ο καθορισμός των στόχων είναι μια διαδικασία που επιτρέπει στους ανθρώπους να εξειδικεύουν και έπειτα να δουλεύουν προς τους στόχους τους. Οι στόχοι για να μπορούν να επιτευχθούν πρέπει να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: Ακριβείς (Specific), Μετρήσιμοι (Measurable), Αποδεκτοί (Acceptable), Ρεαλιστικοί (Realistic), Επεκτάσιμοι (Extending) και Ανταποδοτικοί (Rewarding).

Πυραμίδα Μάθησης
Στην πυραμίδα μάθησης απεικονίζονται τα μέσα ποσοστά συγκράτησης των πληροφοριών από τους μαθητές ανάλογα με τις μεθόδους που εφαρμόζονται κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Όπως φαίνεται, όσο πιο ενεργή είναι η συμμετοχή των μαθητών, τόσο ευκολότερα μπορούν να συγκρατήσουν τις πληροφορίες που προσλαμβάνουν και στη συνέχεια, μέσα από την επεξεργασία τους, να τις μετασχηματίσουν σε γνώση. Σύμφωνα με τα δεδομένα της πυραμίδας, συγκρατούμε 5% αυτών που ακούμε, 10% αυτών που διαβάζουμε, 20% αυτών που βλέπουμε και ακούμε (οπτικοακουστικά μέσα), 30% όσων αντιλαμβανόμαστε από επιδείξεις και παρουσιάσεις (π.χ. πειράματα), 50% όσων μαθαίνουμε μέσα από δραστηριότητες συνομιλίας και αντιπαράθεσης στα πλαίσια της ομάδας, 75% από πρακτική εφαρμογή όσων μαθαίνουμε και 90% από διδασκαλία άλλων, στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

Άλλωστε, όπως είπε και ο Κομφούκιος: "Ακούω και ξεχνώ, βλέπω και θυμάμαι, κάνω και μαθαίνω"...

Το μοντέλο εκπαίδευσης του Sijo Bruce Lee στην Μαχητική του Τέχνη Jeet Kune Do
Ο Sijo Bruce Lee δημιουργός της σύγχρονης πολυμορφικής Μαχητικής Τέχνης Jeet Kune Do, έθεσε τα θεμέλια εκπαιδευτικής κατάρτισης και εξέλιξης για τους ασκούμενους της Τέχνης σε 4 αλληλένδετα στάδια:

1ο Στάδιο - Jun Fan
Ο ασκούμενος ξεκινά στο πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ως άγραφος πίνακας (Tabula Rasa) και δέχεται ένα "καταιγισμό" τεχνικών και προπονητικών γνώσεων (Brainstorming), ώστε να αποκτήσει ταχύρυθμα βιώματα σε διάφορα πιθανά πεδία εμπλοκής (Λακτίσματα, Πυγμαχία, Trapping, Όρθια Πάλη, Μάχη Εδάφους, Μαζικές Επιθέσεις, Οπλομαχία).

2ο Στάδιο - Attributes Development
Στο δεύτερο στάδιο η εκπαίδευση γίνεται πιο ανθρωποκεντρική, με στόχους την προσωπική εξύψωση των ψυχοσωματικών δεξιοτήτων (Attributes) του ασκούμενου, καθώς και την προπονητική του αυτονόμηση.

3ο Στάδιο - Sparring & Strategies
Στο τρίτο στάδιο η εκπαίδευση εστιάζεται στην εφαρμογή και δοκιμή με στόχο την απόκτηση λειτουργικότητας (Functionality) και πειραματισμός με διάφορες στρατηγικές ελιγμών και μεταβάσεων σε διάφορα πεδία εμπλοκής.

4ο Στάδιο - Emptiness
Στο τέταρτο στάδιο ο ασκούμενος επιδιώκει την απλοποίηση, την απελευθέρωση από τον μιμητισμό και την εύρεση της προσωπικής του ταυτότητας έκφρασης. Η διαδικασία του αναστοχασµού είναι απαραίτητη σε κάθε βιωµατική δραστηριότητα, η εµπειρία δεν νοηµατοδοτείται από µόνη της και δεν καταλλήγει απαραίτητα σε γνώση αλλά χρειάζεται στοχασµός πάνω στο βίωµα και επεξεργασία της εµπειρίας, δηµιουργία συνδέσεων, νοηµατοδότηση, µεταγνώση και συναισθηµατική ισορροπία.

Στόχοι του γνωστικού τομέα κατά Bloom
To 1956 ο Benjamin Bloom, ένας εκπαιδευτικός ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, πρότεινε μια ταξινόμηση-κατάταξη (ταξινομία) σε ιεραρχική μορφή των εκπαιδευτικών στόχων (Educational Objectives).
Οι εκπαιδευτικοί στόχοι μπορούν να διακριθούν σε τρεις τομείς:

α) Γνωστικός τομέας (Cognitive), που αφορά τις διεργασίες της γνώσης και διανοητικές δεξιότητες.

β) Συναισθηματικός τομέας (Affective), που αφορά τις στάσεις (Attitudes) και ανάπτυξη μέσω συναισθημάτων ή συγκινησιακών περιοχών.

γ) Ψυχοκινητικός τομέας (Psychomotor), που αφορά τις χειρονακτικές ή φυσικές δεξιότητες (Skills).

Αναλυτικότερα, στον γνωστικό τομέα υπάρχουν τα παρακάτω επίπεδα:
Γνώση (γεγονότα, ανάκληση, αναγνώριση)
Κατανόηση (μετάφραση, διερμηνεία, συμπερασματολογία)
Εφαρμογή (σε νέα ή άγνωστα δεδομένα)
Ανάλυση (τμηματική)
Σύνθεση (συνδυασμός στοιχείων σε ένα νέο πρότυπο)
Αξιολόγηση (εφαρμογή κριτηρίων για την απόδειξη του συμπεράσματος)

1) Γνώση (Knowledge): Ανάκληση δεδομένων ή πληροφορίας. Το χαμηλότερο επίπεδο. Οι μαθητές ονομάζουν μέρη, αναγνωρίζουν, δίνουν ορισμό. Η συνηθέστερη μορφή μάθησης (ανάκληση γνώσης) όπου ζητείται από τους εκπαιδευόμενους να ανακαλέσουν στη μνήμη τους και να διατυπώσουν ή να κάνουν χρήση πληροφοριών που συγκράτησαν από τη διδασκαλία ή μελέτησαν από διάφορες πηγές. Ουσιαστικά ελέγχεται η απομνημόνευση και η δυνατότητα άρτιας παρουσίασης.

2) Κατανόηση (Comprehension): Κατανόηση της σημασίας, ερμηνεία προβλημάτων και οδηγιών, δήλωση ενός προβλήματος με διαφορετικές λέξεις. Ο μαθητής ερμηνεύει, εξηγεί γιατί συμβαίνει ένα φαινόμενο, κατατάσσει σε κατηγορίες. Ελέγχουμε κατά πόσον ο εκπαιδευόμενος κατάλαβε τις έννοιες που διδάχθηκε, προχωρώντας πέρα από την απλή συγκpάτηση γνώσεων, αν είναι δηλαδή σε θέση να διακρίνει ανάμεσα σε παρόμοια "αντικείμενα" το ζητούμενο και να οδηγηθεί σε περαιτέρω συμπεράσματα. Αξιολογείται έμμεσα από τα αποτελέσματά της όπως είναι προφανές αφoύ το ρήμα "καταλαβαίνω", ως μη ενεργητικό, δεν μπορεί να εισαγάγει ΣΤΟΧΟΥΣ.

3) Εφαρμογή (Application): Χρήση μιας έννοιας ή γενίκευσης σε νέες καταστάσεις και πλαίσια, εφαρμογή της γνώσης από το σχολείο σε άλλους χώρους. Ο μαθητής επιλύει, χρησιμοποιεί αρχές σε πραγματικές καταστάσεις, προβλέπει αποτέλεσμα. Το τρίτο επίπεδο στην ταξινομία στόχων του Bloom προϋποθέτει και γνώση και κατανόηση από μέρους του εκπαιδευομένου. Εδώ εξετάζεται η ικανότητα της χρησιμοποίησης της Γνώσης που δεν απομνημονεύθηκε απλώς, αλλά και κατανοήθηκε και είναι πλέον εργαλείο του μαθητή για επίλυση ζητουμένων καταστάσεων. Αν η επίλυση δεν απαιτεί σχετική γνώση που προέκυψε από τη διδασκαλία, αλλά δίνεται και από άτομα μη σχετικά με το αντικείμενο, τότε δεν πρόκειται για εφαρμογή αλλά οφείλεται στη νοητική ανάπτυξη και κριτική ικανότητα του εξεταζομένου.

4) Ανάλυση (Analysis): Διάκριση σε συστατικά μέρη και κατανόηση της οργανωτικής δομής τους. Ο μαθητής συγκρίνει, αντιπαραβάλλει, αναλύει πρόβλημα στα επιμέρους συστατικά. Ελέγχεται η ικανότητα του ατόμου, το οποίο αφού έχει κατανοήσει το γνωστικό περιεχόμενο, μπορεί να διακρίνει καταστάσεις, προθέσεις και επιπτώσεις που δεν αναγράφονται, και συχνά τροποποιεί την αρχική αντίληψη. Είναι η ικανότητα διάκρισης που συχνά διατυπώνουμε ως μήνυμα του συγγραφέα ή του καλλιτέχνη.

5) Σύνθεση (Synthesis): Κατασκευή νέας δομής από διαφορετικά στοιχεία, δημιουργία νέου νοήματος ή δομής. Ο μαθητής σχεδιάζει, αναπτύσσει, οργανώνει επιμέρους στοιχεία για τη λύση προβλήματος. Η αντίστροφη πορεία της διαδικασίας της ανάλυσης. Ελέγχεται η δημιουργική ικανότητα του εξεταζομένου να δομεί ενιαίο σύνολο, που δεν προϋπήρχε, συνδυάζοντας διάσπαρτα στοιχεία. Πρόκειται για παραγωγική διαδικασία.

6) Αξιολόγηση (Evaluation): Διατύπωση αξιολογικών κρίσεων. Ο μαθητής εκτιμά, ασκεί κριτική σε μία άποψη, επιχειρηματολογεί ενάντια σε μία πρόταση. Το ανώτερο επίπεδο στην ταξινομία. Προσπαθούμε να ελέγξουμε την ικανότητα του μαθητή να κρίνει την αξία ή την ποιότητα ενεργειών, τεκμηριώνοντας την άποψη του με συγκεκριμένα κριτήρια που του δίνονται ή θέτει μόνος του. Σ' αυτό αποσκοπούν οι ερωτήσεις κρίσης. Πρέπει, βέβαια, να στηρίζονται όσο είναι δυνατόν σε αντικειμενικά κριτήρια και όχι σε εκτιμήσεις (γνώμες) που αποσκοπούν σε προσωπικά συμφέροντα. Η αξιολόγηση αποτελεί “πρελούδιο” για τις νέες γνώσεις.

Ευρυμάθεια και ολιστικότητα στις μαχητικές τέχνες

Εύλογο ερώτημα νέων μαθητών, αλλά ίσως και παλιότερων, είναι γιατί κάνουμε συνεχώς διαφορετικά προπονητικά αντικείμενα στην Ακαδημία Μαχητικής Τεχνολογίας Jeet Kune Do...

Η απάντηση επιστημονικά ονομάζεται Forced Differential Choice (FDC), η φόρμουλα της μαχητικής τέχνης Jeet Kune Do λειτουργεί όταν μπορούμε να ελιχθούμε άμεσα ή έμμεσα σε άλλο πεδίο ή μαχητική τεχνοτροπία, όπου υπερτερούμε σε σχέση με τον αντίπαλο.

Για παράδειγμα, εάν ο αντίπαλος είναι καλύτερος πυγμαχικά, καλύτερα να τον αντιμετωπίσουμε με λακτίσματα κτλ. Με λίγα λόγια όλη την ώρα αντιμετωπίζουμε τα πάντα σε διαφορετικό επίπεδο και πάντοτε ασύμμετρα, αυτό προυποθετεί να έχουμε πολλές επιλογές (Choices), άρα απαιτεί ολιστική εκπαίδευση στα ΠΑΝΤΑ...

Το πρόβλημα είναι ο ασκούμενος να ΜΗΝ μείνει στο ξέρω πολλά, αλλά ΔΕΝ μπορώ να εφαρμόσω τίποτα...

Για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα πρέπει να εφαρμοστούν 2 αρχές (Concepts) διαδοχικά:

1. Integration - Ενσωμάτωση
Ο ασκούμενος σε βάθος χρόνου πρέπει να αποκτήσει εξοικείωση και να ενσωματώσει διαφορετικές τεχνοτροπίες στον εγκέφαλό του και στο νευρικό του σύστημα, πρέπει να γίνει σε παράλληλο χρόνο interceptor, πυγμάχος, λάκτης, trapper, destructor, παλαιστής, οπλομάχος, κτλ.

2. Synergy - Συνέργεια
Οι αποκτηθείσες δεξιότητες σε δεύτερο στάδιο θα πρέπει να μπορούν ολιστικά να εφαρμοστούν υπό διάφορες συνθήκες, μέσα σε πλαίσια ασφάλειας, προπονητικά μέσω σκιαμαχίας ή Carenza ή μέσω προοδευτικού sparring.

Η μονοδιάστατη εκπαίδευση και κατάρτιση είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των περισσότερων αθλημάτων και μαχητικών αγωνισμάτων. Δεν είναι αρνητική αυτή η προσέγγιση εάν ο ασκούμενος ή αθλούμενος θέλει να εξέχει σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Tο πρόβλημα είναι στο ότι αυτού του είδους αθλήματα ή αγωνίσματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τους παράγοντες ηλικία, φύλο, βάρος, σωματότυπο, φυσική κατάσταση, ώστε η αναμέτρηση γίνεται πάντοτε με συμμετρικό τρόπο μεταξύ ασκούμενων με κοινά χαρακτηριστικά. Σε πραγματικές συνθήκες μάχης αυτό αποτελεί πολυτέλεια...

Ολιστική ή μονοδιάστατη προσέγγιση; Η επιλογή είναι δική σας...

Διαπαιδαγώγηση Μαχητικών Τεχνών

Μοντέλα Εκμάθησης Μαχητικών Τεχνών
Η διαδικασία εκμάθησης για κάθε άνθρωπο είναι διαφορετική! Είναι τεράστιο σφάλμα ο τρόπος διδασκαλίας να είναι κοινός και αποπροσωποποιημένος, δυστυχώς οι μαχητικές τέχνες έχουν εμπορευματοποιηθεί και μαζικοποιηθεί και οι ατομικές ιδιαιτερότητες δεν λαμβάνονται υπόψη! Η σωστή εκμάθηση μαχητικών τεχνών μπορεί να γίνει μόνο μέσα από ολιγάριθμα ομαδικά τμήματα ή μέσω ιδιαιτέρων μαθημάτων!

Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να μάθει με κάποιον από τους 7 βασικούς τρόπους εκμάθησης:

Visual (Spatial) Ο ασκούμενος μαθαίνει φωτογραφικά και μιμητικά. Υπεύθυνα για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο ινιακός λοβός και ο βρεγματικός λοβός του εγκεφάλου.

Aural (Auditory - Musical) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω της ακοής και των ακουστικών ρυθμών. Υπεύθυνο για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο δεξιός κροταφικός λοβός του εγκεφάλου.

Verbal (Linguistic) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω του έναρθρου λόγου και του γραπτού λόγου. Υπεύθυνα για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο μετωπιαίος λοβός και ο κροταφικός λοβός του εγκεφάλου.

Physical (Kinesthetic) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω της χρήσης του σώματός του, των χεριών του και της αίσθησης της αφής. Υπεύθυνα για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι η παραγκεφαλίδα και ο φλοιός πίσω από τον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου.

Logical (Mathematic) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω του συλλογισμού και της αιτιολόγησης. Υπεύθυνο για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο αριστερός βρεγματικός λοβός του εγκεφάλου.

Social (Interpersonal) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω ομαδικής συναναστροφής. Υπεύθυνα για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο μετωπιαίος λοβός, ο κροταφικός λοβός και το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου.

Solitary (Intrapersonal) Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω ιδιαιτέρων μαθημάτων, προσωπικής μελέτης και εξάσκησης. Υπεύθυνα για αυτήν την λειτουργία για αυτόν τον τύπο ανθρώπου είναι ο μετωπιαίος λοβός, ο βρεγματικός λοβός και το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου.

Εκτός από τους 7 βασικούς τρόπους εκμάθησης υπάρχουν επιπλέον και οι εξής 4 τρόποι εκμάθησης:

Stress Learner Ο ασκούμενος μαθαίνει βιωματικά μέσω στρεσογόνων ερεθισμάτων και έντονων καταστάσεων.

Ease Learner Ο ασκούμενος μαθαίνει ότι του είναι ευχάριστο ως εμπειρία και χαλαρωτικό.

Trust Learner Ο ασκούμενος μαθαίνει ότι θεωρεί ότι μπορεί να εμπιστευτεί.

Teach Learner Ο ασκούμενος μαθαίνει μέσω της αναμετάδοσης της πληροφορίας και γνώσης σε άλλους ανθρώπους.

Διαδικασία Εκμάθησης Μαχητικών Τεχνών
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πόσοι έχουν ασχοληθεί με μαχητικές τέχνες περιστασιακά ή συστηματικά; Επίσης έχετε ποτέ αναρωτηθεί ποιό είναι το επίπεδό τους; Οι στατιστικές είναι απογοητευτικές... Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βραχυπρόθεσμη ενασχόληση, μία μερίδα ανθρώπων έχει μακροπρόθεσμη ενασχόληση με μέτριο επίπεδο, και μία εξαιρετικά μικρή μερίδα ανθρώπων έχει μακροπρόθεσμη ενασχόληση με υψηλό επίπεδο... Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η σωστή και αποδοτική εκμάθηση μαχητικών τεχνών απαιτεί την υλοποίηση και την συνειδητοποιήση των 5 αλληλένδετων σταδίων μαθησιακής διαδικασίας:

1. Learn Εκμάθηση και απομνημόνευση νέων πληροφοριών (προπονησιολογικής φύσεως ή μαχητικής τεχνοτροπίας).

2. Practice Εξάσκηση στις νέες πληροφορίες, εξοικείωση του μυοσκελετικού συστήματος και ανάπτυξη νέων νευρικών συνάψεων στο νευρικό σύστημα.

3. Master Κατοχή και διατήρηση της γνώσης, παράλληλη απόκτηση σφαιρικής γνώσης και εξειδικευμένης γνώσης.

4. Functionalize Λειτουργικοποίηση και αξιοποίηση των αποκτηθέντων γνώσεων.

5. Maintain Διατήρηση και συντήρηση των γνώσεων.

Οι περισσότεροι άνθρωποι συγχέουν στο μυαλό τους τα γυμναστήρια με τις σχολές πολεμικών τεχνών. Στο γυμναστήριο δεν υπάρχει τριβή του μυαλού... Όταν ο νέος ασκούμενος σε μία μαχητική τέχνη συνειδητοποιήσει ότι η εκμάθηση μαχητικών τεχνών απαιτεί το να γίνει πάλι μαθητής και να χρησιμοποιήσει το μυαλό του, συνήθως τα παρατάει, έχοντας αρνητικά βιώματα ως μαθητής στο σχολείο. Αυτός που θα συνεχίσει το πρώτο στάδιο της εκμάθησης θα δοκιμαστεί εάν είναι πειθαρχημένος να συνεχίσει με την απαιτούμενη μακροχρόνια διαδικασία της εξάσκησης στο δεύτερο στάδιο... Αυτός ο οποίος θα συνεχίσει με επιφανειακή ενασχόληση δεν θα μπορέσει να φτάσει στο τρίτο στάδιο της κατοχής της γνώσης... Αυτός που θα συνεχίσει επιτυχημένα μετά στο τέταρτο στάδιο της λειτουργικοποίησης θα πρέπει να λάβει πρωτοβουλίες σε προσωπικό επίπεδο πειραματισμού, δοκιμασίας και ανάλυσης για να πετύχει εργονομία, εξατομίκευση και υψηλή αξιομαχητικότητα! Αυτός ο οποίος φτάνει στο πέμπτο στάδιο πλέον βλέπει τις μαχητικές τέχνες πραγματικά ως τρόπο ζωής που θα τον συνοδεύσουν εφ' όρου ζωής...

Διαχείριση Κινδύνου

Αυτοάμυνα - Αυτοπροστασία
Σε κάθε περιστατικό συμπλοκής υπάρχουν 3 χρονικά στάδια εξέλιξης:
 

1) Pre-Conflict Τι ακριβώς ενέργειες έχουν προηγηθεί πριν την συμπλοκή και οδήγησαν κλιμακωτά στην βίαιη συμπλοκή ή οδήγησαν στην αποφυγή της συμπλοκής.
2) Conflict Το χρονικό πλαίσιο εξέλιξης μίας βίαιας συμπλοκής.
3) Post-Conflict Τα γεγονότα τα οποία θα διαδραματιστούν άμεσα μετά την συμπλοκή και έμμεσα σε βάθος χρόνου.

Δυστυχώς οι περισσότερες πολεμικές τέχνες εστιάζουν στο δεύτερο στάδιο της συμπλοκής (Conflict), προετοιμάζοντας έναν ασκούμενο στο ΤΙ και ΠΩΣ θα δράσει, έτσι ο νους δυστυχώς εξισώνει όλες τις καταστάσεις με μία λύση, την φυσική συμπλοκή...

Η αυτοπροστασία δεν συσχετίζεται απαραίτητα με την βία, ως την μοναδική και πρωταρχική λύση, αλλά με την εξάντληση κάθε πιθανής στρατηγικής για την αποφυγή της βίας, με απώτερο σκοπό την διαφύλαξη της σωματικής ακεραιότητας και διαφύλαξη της ζωής! Κλιμακωτά υπάρχουν οι εξής στρατηγικές:

1) Αποφυγή (Avoidance)
2) Διαφυγή (Run)
3) Αποκλιμάκωση (De-escalation)
4) Μάχη (Fight)

Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν την τέταρτη στρατηγική της μάχης, με συνήθως μοιραίες συνέπειες! Γιατί όμως καταφεύγουν σε αυτήν την επιλογή;

Ο τρισυπόστατος εγκέφαλος (Triune Brain)
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει εξελιχθεί σε στρώματα. Κάθε στρώμα εξελίχτηκε πάνω στο προηγούμενο και κάθε στρώμα πρόσθεσε πιο εκλεπτυσμένες λειτουργίες οι οποίες έλειπαν από τις λειτουργίες του προηγουμένου στρώματος.

Ο παλαιότερος εγκέφαλος, ο ερπετοειδής (Reptilian Brain), είναι άκαμπτος, ενστικτώδης, αυτοματοποιημένος στις αντιδράσεις του και ελέγχει τις βασικές λειτουργίες. Φροντίζει τις πιο βασικές ανάγκες μας: τη λειτουργία της καρδιάς, της κυκλοφορίας του αίματος, την αναπνοή, τη μετακίνηση και την αναπαραγωγή. Ο ερπετοειδής εγκέφαλος είναι αυτός ακριβώς ο οποίος εξακολουθεί να ελέγχει ακόμα και σήμερα τις βασικές λειτουργίες όταν βρεθούμε σε μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή μας. Αυτόματα, χωρίς καν να το σκεφτούμε αναλαμβάνει ξανά την εξουσία. Όμως, παρόλο που αυτές οι αυτόματες αντιδράσεις μπορούν να είναι χρήσιμες σε ένα δευτερόλεπτο άμεσης κρίσης και να σώσουν τη ζωή μας, δεν μας εξυπηρετούν ιδιαίτερα όταν η «κρίση» αυτή είναι περισσότερο της φαντασίας μας παρά αληθινή.

Το επόμενο στρώμα είναι το λιμπικό ή μεταιχμιακό σύστημα (Limbic System), το οποίο είναι η έδρα των συναισθημάτων. Εδώ είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο βρίσκονται ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή. Το λιμπικό σύστημα εκλέπτυνε τις λειτουργίες του πρώτου στρώματος, οργανώνοντας τες με μεγαλύτερο συντονισμό κίνησης, περισσότερο οργανωμένη προσοχή σε επιθετικές και αμυντικές δράσεις και περισσότερη μέριμνα για εδαφικότητα και κοινωνική ιεραρχία. Στην πλήρη του ανάπτυξη, αυτό το ενδιάμεσο στρώμα του λιμπικού συστήματος είναι ο φορέας συγκεκριμένων συναισθημάτων:

Φόβος (που θα προκαλέσει οπισθοχώρηση)
Θυμός (που θα κινητοποιήσει και θα επιστρατεύσει επίθεση ή σεξουαλική επιθυμία)

Αυτό το επίπεδο της εγκεφαλικής λειτουργίας είναι έντονα παρόν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και είναι κεντρική πηγή ακούσιας και κατ’ επέκταση ασυνείδητης δράσης.

Το τρίτο και υψηλότερο εγκεφαλικό στρώμα είναι αυτό του νέο-φλοιού (Cerebral Neocortex). Ο νέο-φλοιός, μια τεράστια και αχανής συλλογή νευρικών κυττάρων, είναι η έδρα της εκούσιας μάθησης και ελέγχου. Όντας η πηγή των συνειδητών δράσεων, αυτό το εκούσιο κέντρο ελέγχου είναι ένα κολοσσιαίο όργανο προσαρμογής και εκπαίδευσης. Επεξεργάζεται μόνον πρωτόγονες ικανότητες κατά τη γέννηση του ανθρώπου, αλλά καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει και ωριμάζει, σταδιακά αλλά σταθερά μαθαίνει όλες τις πολύπλοκες ικανότητες και κινήσεις τις οποίες συνδέουμε με την ενηλικίωση.

Λήψη Αποφάσεων
Η κάθε απόφαση φιλτράρεται υποχρεωτικά μέσα από τον τρισυπόστατο εγκέφαλο, πρώτα από τον ερπετοειδή, μετά από το λιμπικό και τέλος από τον νέο-φλοιό! Εάν οι καρδιακοί παλμοί κατά την διάρκεια λήψης αποφάσεων είναι υπερβολικά υψηλοί τότε υπερισχύει ο ερπετοειδής εγκέφαλος και τότε η απόφαση μπορεί να είναι μία από τις εξής 3 επιλογές: Πάγωμα - Φυγή - Μάχη (Freeze, Flight, Fight Syndrome). Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: άγνοια κινδύνου, υπερεκτίμηση των μαχητικών ικανοτήτων, ελλιπή ή κακή εκπαίδευση, εγωιστική συμπεριφορά, έλλειψη ανάλογων βιωμάτων, πρωτόγνωρο βίωμα, φόβος για την έκβαση της συμπλοκής, υπερβολική αυτοπεποίθηση κ.α. Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι που γνωρίζουν λίγα για ένα συγκεκριμένο θέμα πιστεύουν πως έχουν περισσότερες γνώσεις από ανθρώπους που γνωρίζουν πολύ περισσότερα. Ο Dunning και ο Kruger του Cornell University, που κέρδισαν το βραβείο Ig Nobel του 2000 για την μελέτη τους, υπέθεσαν ότι για μια χαρακτηριστική δεξιότητα που μπορεί να κατέχουν οι άνθρωποι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό:

Τα ανίκανα άτομα τείνουν να υπερτιμούν το επίπεδο της ικανότητάς τους.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν την πραγματική ικανότητα των άλλων ατόμων.
Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν το μέγεθος της ανικανότητάς τους.

Εάν εκπαιδευτούν ώστε να βελτιώσουν ουσιαστικά το επίπεδο ικανότητάς τους, αυτά τα άτομα αναγνωρίζουν και παραδέχονται την προηγούμενη έλλειψη ικανότητάς τους.

Τα τεστ (στους τομείς των γραμματικών δεξιοτήτων, της λογικής και του χιούμορ) σε φοιτητές του Cornell University υποστήριξαν τις υποθέσεις τους, ενώ έδειξαν παράλληλα ότι τα άτομα με πραγματικές ικανότητες τείνουν να υποτιμούν το επίπεδο των δεξιοτήτων τους.

Το φαινόμενο Lake Wobegon είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι τείνουν να υπερτιμούν τις ικανότητες και τα επιτεύγματά τους σε σχέση με αυτά των άλλων. Πράγματι, μελέτες και πειράματα έχουν δείξει επανειλημμένως ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν ιδιότητες ή γνωρίσματα που είναι καλύτερα ή πιο επιθυμητά από αυτά του μέσου όρου.

Στο διάγραμμα του φαινομένου Dunning-Kruger φαίνεται ξεκάθαρα ότι όταν κάποιος έχει απόλυτη άγνοια η αυτοπεποίθησή του είναι στο 100%, έτσι γίνεται παράτολμος και εύκολα καταφεύγει στην λήψη αποφάσεως χρήσης βίας και μάχης... Όσο πιο έμπειρος γίνεται κάποιος η αυτοπεποίθηση μειώνεται γιατί έχει πλήρη αντίληψη όλων των παραγόντων της πραγματικής μάχης... Αλήθεια, έχετε δει ή ακούσει να διαφημίζονται οι σχολές πολεμικών τεχνών με την έκφραση "ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ασκούμενου"; Αυτό δείχνει το επίπεδο ασχετοσύνης πάνω σε θέματα μαχητικής ψυχολογίας και την επικινδυνότητα στην οποία ενδεχομένως θα βρεθούν οι ασκούμενοι να διαχειριστούν! Η επιβίωση είναι σοβαρό θέμα...

Εάν οι καρδιακοί παλμοί κατά την διάρκεια λήψης αποφάσεων είναι χαμηλοί εώς μέτριοι τότε υπερισχύει ο νέο-φλοιός και η πρυτανεύει η λογική, τότε η απόφαση μπορεί να είναι μία από τις εξής 4 επιλογές: Αποφυγή - Διαφυγή - Αποκλιμάκωση (Avoidance - Run - De-escalation) και ως τελευταία επιλογή την συνειδητή χρήση βίας, εάν είναι αναπόφευκτη και απαραίτητη! Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους: επίγνωση του κινδύνου, σωστή εκτίμηση των μαχητικών ικανοτήτων, άρτια εκπαίδευση, ελεγχόμενη συμπεριφορά, γνώριμα παρελθοντικά βιώματα, κ.α.

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θολώνει και δεν αντιδρά ψύχραιμα κατά τη διάρκεια μίας επίθεσης. Στατιστικά, μόνο το 15% των ανθρώπων θα κινηθούν έξυπνα ενώ το 75% συνήθως παραμένει παγωμένο από το φόβο και δεν κάνει απολύτως τίποτα. Τέλος ένα 10% διακινδυνεύει τη ζωή του περισσότερο και από το παγωμένο 75%, παίρνοντας τις χειρότερες αποφάσεις...

Ασύμμετρη Βία & Πολεμικές Τέχνες

Στην φύση οι θηρευτές (Predators) στοχοποιούν και επιτίθενται επιλεκτικά σε θηράματα (Prey) τα οποία έχουν κάποιες από τις εξής συγκεκριμένες ιδιότητες: είναι αδύναμα, μικρότερα σε ηλικία, βάρος και μέγεθος, ασθενικά, γέρικα, απομακρυσμένα από την αγέλη και το προστατευτικό τους περιβάλλον. Οι θηρευτές είτε κυνηγούν σε ομάδα είτε οργανώνουν ενέδρα ως μεμονωμένοι κυνηγοί. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οι θηρευτές το κάνουν καθαρά για επιβίωση (Resource Predators), με δύο εξαιρέσεις, τους χιμπατζήδες και τους ανθρώπους όπου μπορεί να χρησιμοποιήσουν αλόγιστη βία ή να σκοτώσουν το ίδιο τους το είδος (Process Predators)...

Οι μαχητικές τέχνες δημιουργήθηκαν για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών, αρχικά και συνηθέστερα για ανάγκες αυτοπροστασίας (Self Defense Arts), στην συνέχεια για ψυχοσωματική ανάπτυξη (Self Perfection Arts) και έπειτα για αθλητικούς και αγωνιστικούς σκοπούς (Combat Sports), με αποτέλεσμα την ύπαρξη στο παρόν ενός χαοτικού αριθμού τεχνών... Προετοιμάζουν όμως τον ασκούμενο στην αντιμετώπιση ωμής βίας;

Κάθε τέχνη είναι σεβαστή και σίγουρα προσφέρει κάποια οφέλη στον ασκούμενο. Όμως πρέπει πάντοτε να εξετάζεται μέσα από το πρίσμα των προσωπικών αναγκών του ασκούμενου. Ακολουθούν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Αστυνομικοί - Οι ανάγκες τους προσδιορίζονται στον έλεγχο, την σύλληψη και την μεταφορά ενός ατόμου, ενώ η χρήση υπέρμετρης βίας είναι σχεδόν απαγορευτική...

Στρατιώτες - Οι ανάγκες τους προσδιορίζονται ξεκάθαρα στην εξουδετέρωση του εχθρού...

Αθλητές-Αγωνιστές - Οι ανάγκες τους προσδιορίζονται στην αθλητική ανάπτυξη και στην επιτυχή διεξαγωγή μαχητικών αγωνισμάτων...

Πολίτες - Οι ανάγκες τους προσδιορίζονται στην θωράκιση της καθημερινότητάς τους και αποφυγή της βίας, απόκτηση ικανοτήτων αποκλιμάκωσης, σωματικής γλώσσας και δεξιοτήτων άμεσης αντιμετώπισης και διαφυγής...

Η φύση της βίας
Η πραγματική φύση της ανθρώπινης βίας είναι, όπως και στα ζώα θηρευτές, ασύμμετρη (Asymmetric Violence)... Βασίζεται στην αναίρεση των κανόνων του δικαίου και των ηθικών αναστολών. Κύριος σκοπός της ασύμμετρης βίας είναι η εξασθένιση και κάμψη της αποφασιστικότητας του αντιπάλου και της αποτελεσματικής χρήσης των συντελεστών ισχύος του υπέρτερου αντιπάλου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ασύμμετρης βίας: Ένοπλος εναντίον άοπλου, πολλαπλοί αντίπαλοι εναντίον ενός, δυνατότερος εναντίον αδύναμου, μεγαλόσωμος εναντίον μικρόσωμου, αιφνιδιαστική και απροειδοποίητη ενέδρα, χρήση "βρώμικων τεχνικών" όπως χτυπήματα στα μάτια, στον λαιμό, στα γεννητικά, κτλ. Το πιο γνωστό παράδειγμα ασύμμετρης βίας είναι η συμπλοκή του Δαβίδ και του Γολιάθ, ο Γολιάθ ήταν γιγαντόσωμος, ένοπλος πολεμιστής και ο Δαβίδ αν και μικρόσωμος χρησιμοποίησε από απόσταση σφεντόνα και σκότωσε τον Γολιάθ.

Μαχητικές Τέχνες - Μύθοι και πραγματικότητα...
Οι αποδοτικές ρεαλιστικές μαχητικές τέχνες έχουν 3 χαρακτηριστικά γνωρίσματα:

1. Aliveness - Ρεαλισμός. Η εκπαίδευση, οι προπονήσεις και το Sparring γίνονται με έμφαση στην εξομείωση της πραγματικότητας, αντιμετώπιση μη συγκαταβατικών αντιπάλων και δοκιμή των τεχνικών κάτω από πίεση και στρες (Stress Inoculation Training).

2. Proactive Management - Προδραστική διαχείριση της συμπλοκής. Ο ασκούμενος στρατηγικά ελέγχει την διεξαγωγή της συμπλοκής στο πεδίο που θέλει, κινείται και χτυπάει πρώτος, εάν αυτό είναι εφικτό και απαραίτητο, δεν συμπεριφέρεται παθητικά ως αμυνόμενος και χρησιμοποιεί συνεχώς την εξαπάτηση (Deception) ως τακτική.

3. Asymmetric Training - Ασύμμετρη εκπαίδευση. Ο ασκούμενος εξοικειώνεται ψυχολογικά στην αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών και συμπλοκών. Προπονήσεις με συνεχώς διαφορετικούς αντιπάλους (ψηλός με κοντό, βαρύς με ελαφρύ, γρήγορος με αργό, δυνατός με αδύναμο, έμπειρος με άπειρο, ξεκούραστος με κουρασμένο, δύο με έναν, κτλ.).

Τα προβλήματα ξεκινούν όταν αυτά τα 3 χαρακτηριστικά γνωρίσματα απουσιάζουν από την δομή της ύλης μίας μαχητικής τέχνης... Σε ένα τεράστιο ποσοστό οι μαχητικές τέχνες έχουν γίνει εμπορικό αντικείμενο εκμετάλλευσης, η εκπαίδευση διεξάγεται με συμμετρικό τρόπο και δυστυχώς ο ασκούμενος προετοιμάζεται ξεκάθαρα για την αντιμετώπιση συμμετρικής εμπλοκής (Symmetric Engagement)...

Ακολουθεί ένας ενδεικτικός παραλληλισμός της συμμετρικής εκπαίδευσης των μαχητικών τεχνών και της πραγματικής ασύμμετρης βίας...

1. Οι ασκούμενοι σε μία μαχητική τέχνη μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν αντιπάλους της ίδιας τεχνοτροπίας (λάκτης με λάκτη, πυγμάχος με πυγμάχο, παλαιστής με παλαιστή, κτλ.). Η πραγματική βία δεν είναι συγκαταβατική, ο αντίπαλος ενδέχεται να χρησιμοποιεί διαφορετική και άγνωστη τεχνοτροπία ή να μην έχει κανενός είδους εκπαίδευση και οι κινήσεις του να είναι απρόβλεπτες...

2. Οι ασκούμενοι γίνονται καταρτισμένοι στην δική τους τεχνοτροπία σε υψηλό βαθμό, αλλά ΔΕΝ μελετούν ή ερευνούν σε βάθος τεχνοτροπίες, τεχνικές και στρατηγικές άλλων τεχνών, έτσι η άγνοια σε πραγματικές συνθήκες ενδέχεται να γίνει ο εχθρός τους...

3. Οι περισσότερες μαχητικές τέχνες διδάσκονται σε κατάσταση μονομαχίας (Dueling) ένας προς έναν! Η αντιμετώπιση πολλαπλών αντιπάλων σε μία μαζική επίθεση (Mass Attack) είναι μία σοβαρή στατιστική πιθανότητα και είναι αχαρτογράφητη περιοχή για τους περισσότερους ασκούμενους...

4. Οι περισσότερες μαχητικές τέχνες διδάσκουν αποκλειστικά άοπλη μάχη (Unarmed Combat) και δεν έχουν οπλική κατάρτιση... H ωμή πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική... Στατιστικά υπάρχουν 75% πιθανότητες η συμπλοκή να γίνει με κάποιου είδους όπλο: αμβλύ όπλο (Blunt Weapon), κοφτερό και αιχμηρό όπλο (Edged Weapon) ή πυροβόλο όπλο (Firearm)!

5. Όσες μαχητικές τέχνες επικαλούνται τεχνικές άοπλης αντιμετώπισης όπλων ή αφοπλισμών όπλων, εγκληματικά προετοιμάζουν τον ασκούμενο για αυτοκτονία! ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Συνήθως τα σενάρια τα οποία διδάσκουν έχουν να κάνουν με στατική απειλή (Threat Display), κακή χρήση του όπλου, απέναντι σε έναν αδρανή και συγκαταβατικό αντίπαλο...

Σε τι διαφέρει η μαχητική τέχνη Jeet Kune Do;

Οι μαχητικές τέχνες και τα μαχητικά αθλήματα εστιάζουν σε ένα ή το πολύ δύο μαχητικά πεδία, για παράδειγμα: Το Taekwondo εστιάζει στα λακτίσματα (Kicking), η Πυγμαχία εστιάζει στα χτυπήματα με πυγμές (Punching), το Muay Thai εστιάζει στα χτυπήματα με γόνατα και αγκώνες (Kneeing, Elbowing), η Ελληνορωμαική πάλη και το Judo εστιάζουν στην πάλη και ρίψεις (Grappling), το Aikido εστιάζει στις λαβές και ρίψεις (Joint Locking) και το Brazilian Jiu Jitsu εστιάζει στην πάλη εδάφους (Ground Grappling).

Η μαχητική τέχνη Jeet Kune Do (JKD) εστιάζει σε όλα τα πιθανά πεδία μάχης (Multi Range Art): Λακτίσματα, Πυγμαχία, Trapping, Όρθια Πάλη, Πάλη Εδάφους, Μάχη Εδάφους και Μαζικές Επιθέσεις. Σκοπός της τέχνης JKD είναι η επιβίωση του ασκούμενου σε καταστάσεις αυτοπροστασίας και όχι η διάκρισή του σε κάποιο μαχητικό αγώνισμα.

Οι περισσότερες μαχητικές τέχνες διδάσκουν στον ασκούμενο διαφορετικές τεχνικές για αρχάριους, διαφορετικές για προχωρημένους, άλλες ως δήθεν μυστικές, άλλες ως παραδοσιακές, άλλες σύγχρονες, ξεχωριστές για αυτοάμυνα, για αγώνες κοκ. Όλα αυτά συνήθως είναι τεχνάσματα για να διατηρήσουν την εμπορική σχέση με τον “πελάτη” ασκούμενο. Στην πραγματικότητα οι τεχνικές δεν κερδίζουν τις μάχες. Το κλειδί της αξιομαχητικότητας είναι οι ανώτερες μαχητικές δεξιότητες.

Στο JKD δεν υπάρχουν ούτε μυστικές ούτε προχωρημένες τεχνικές. Η εστίαση του ασκούμενου δεν κατευθύνεται στην στείρα μιμητική εξάσκηση τεχνικών, αλλά σε επιστημονικές αρχές (Scientific Principles) διαχείρισης των μαχητικών πεδίων και ανάπτυξης ανώτερων αθλητικών δεξιοτήτων (Attributes), αυξάνοντας την προσαρμοστικότητα και απόδοση σε ρεαλιστικές καταστάσεις αυτοπροστασίας.

Τα μαχητικά αγωνίσματα διεξάγονται με συμμετρικό τρόπο: οι αγωνιζόμενοι πρέπει έχουν το ίδιο βάρος, συνήθως ίδια ηλικία, ίδιο φύλο και επίπεδο γνώσεων. Σε πραγματική μάχη επιβίωσης δεν υπάρχουν οι προαναφερόμενες κατηγορίες...

Στο JKD ο ασκούμενος πρέπει να μπορεί να κάνει μάχη με ασύμμετρο τρόπο: γυναίκα εναντίον άνδρα, ελαφρύτερος με βαρύτερο, κοντός με ψηλό και το πιο σημαντικό η αντιμετώπιση μαχητή διαφορετικής τεχνοτροπίας. Σχεδόν σε όλες τις τέχνες ο ασκούμενος μαθαίνει να αντιμετωπίζει μόνο την δική του τεχνοτροπία και αυτό είναι πολύ σοβαρός περιορισμός, ο λάκτης αντιμετώπιζει λάκτες, ο πυγμάχος αντιμετωπίζει πυγμάχους και ο παλαιστής αντιμετωπίζει παλαιστές.

Η μαχητική τέχνη JKD πρωτοτυπεί σε αυτόν τον τομέα, στην ολιστική αντιμετώπιση αντιπάλων από διαφορετικές τέχνες, με στρατηγική γρήγορου ελιγμού προς μαχητικό πεδίο όπου ο αντίπαλος υστερεί ώστε ο ασκούμενος στο JKD να αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης.

Τα μαχητικά αγωνίσματα διέπονται από συγκεκριμένους κανόνες και απαγορευτικούς περιορισμούς. Στην ερώτηση τι τεχνικές έχει η μαχητική τέχνη του JKD, η απάντηση είναι αρκετά απλή: οι τεχνικές που απαγορεύονται στα μαχητικά αγωνίσματα, δηλαδή χτυπήματα στα μάτια, στον λαιμό, στην παραγκεφαλίδα, στα γεννητικά, στα γόνατα, στις κνήμες, χτυπήματα με το κεφάλι, δαγκώματα...

Η ύλη πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:
1. Τεχνικές χτυπημάτων με τα χέρια και τους αγκώνες
2. Τεχνικές λακτισμάτων και χτυπημάτων με τα γόνατα
3. Τεχνικές κλειδωμάτων αρθρώσεων
4. Τεχνικές πνιγμών και ασφυξίας
5. Πάλη (όρθια και εδάφους), ρίψεις, τεχνικές takedown και sweeping
6. Ανορθόδοξες τακτικές

Προπονητικά στο JKD χρησιμοποιούνται δύο βασικοί πυλώνες σύγχρονων μεθόδων αθλητικής και μαχητικής ανάπτυξης:

1. Equipment Training
Προπονητική χρήση Focus Mitts (γάντια στόχοι), Heavy Bags (πυγμαχικοί σάκοι), Thai Pads (στοχοι ΠΑΟ), Kicking Shield (ασπίδα λατισμάτων), κτλ.

2. Cross Training
Διασταυρωμένη προπόνηση σε Filipino Kali Sticks, Kali Knife, Silat και ποικίλη χρήση διαφόρων προπονησιολογικών μεθόδων όπως: MMA Circuits, Body Weight Exercises, Isometrics, Isotonics, Isokinetics, Progressive Resistance Exercises, Core Stability Exercises, κτλ.

Άρθρα του εκπαιδευτή Ευάγγελου Ζορμπά:

Επιθέσεις με μαχαίρι (1ο μέρος)

Επιθέσεις με μαχαίρι (2ο μέρος)

Αρχές Street Fighting

Ρεαλιστική Αυτοάμυνα

Πρόληψη της βίας

Ασύμμετρη Βία & Πολεμικές Τέχνες

Βία & Πολεμικές Τέχνες

Σύνδρομο Μάχης - Φυγής - Παγώματος (1ο μερος)

Σύνδρομο Μάχης - Φυγής - Παγώματος (2ο μερος)

Stress Inoculation Training

Εμβιομηχανική και Πολεμικές Τέχνες

Ενδείξεις Επικείμενης Μάχης

Πρωταρχικές επιθέσεις εκκίνησης της συμπλοκής

Στρατηγικές Επιβίωσης

Διαχείριση Κινδύνου

Είδη & Κατηγορίες Μαχητικών Τεχνών

Διαπαιδαγώγηση Μαχητικών Τεχνών

Τι είναι το σύστημα Rapid Assault Tactics;

Αυτοάμυνα - Αυτοπροστασία - Πολεμικές Τέχνες

Ευρυμάθεια και ολιστικότητα στις Μαχητικές Τέχνες

Ενήλικες και Μαχητικές Τέχνες

Στοχοθεσία Μαχητικών Τεχνών

Φιλιππινέζικες Πολεμικές Τέχνες Κάλι, Άρνις, Εσκρίμα (Filipino Martial Arts Kali, Arnis, Eskrima)

Panantukan Filipino Kali Dirty Boxing (Φιλιππινέζικη Πυγμαχία)

Δυτική Πυγμαχία και Φιλιππινέζικες Πολεμικές Τέχνες

Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Η Γεωμετρία στο Kali (1ο μέρος)

Η Γεωμετρία στο Kali (2ο μέρος)

Kerambit

Balisong

Stick Sparring (ραβδομαχία)

Maphilindo Silat Σιλάτ η πολεμική τέχνη του Guro Dan Inosanto

Ινδονησιακή Πολεμική Τέχνη Hakka Kuntao Silat DeThouars (1ο μέρος)

Ινδονησιακή Πολεμική Τέχνη Hakka Kuntao Silat DeThouars (2ο μέρος)

Ινδονησιακή Πολεμική Τέχνη Hakka Kuntao Silat DeThouars (3ο μέρος)

Λεπιδοειδή Όπλα στην Τέχνη Σιλάτ

Ορολογίες στην Τέχνη Σιλάτ

Το Jeet Kune Do ΔΕΝ είναι Wing Chun

Τι είναι η Μαχητική Τέχνη Jeet Kune Do;

Σε τι διαφέρει η Μαχητική Τέχνη Jeet Kune Do;

Σαν σήμερα, 20 Ιουλίου 1973, απεβίωσε ο Sijo Bruce Lee, δημιουργός της πολεμικής τέχνης Jeet Kune Do

Η φιλοσοφία της πολεμικής τέχνης του Bruce Lee - Jeet Kune Do

Jeet Kune Do η Μαχητική Φιλοσοφία του Bruce Lee

Jeet Kune Do η πρωτοποριακή Μικτή Πολεμική Τέχνη

Jeet Kune Do - Πυγμαχία - Ξιφασκία

Δυτική Πυγμαχία και Φιλιππινέζικες Πολεμικές Τέχνες

Η Δυτική Πυγμαχία (Western Boxing) και η πολεμική τέχνη του Bruce Lee Jeet Kune Do 1

Η Δυτική Πυγμαχία (Western Boxing) και η πολεμική τέχνη του Bruce Lee Jeet Kune Do 2

Η Δυτική Ξιφασκία (Western Fencing) και η πολεμική τέχνη του Bruce Lee Jeet Kune Do

Σπάνια συνέντευξη Μπρους Λη (Ελληνικοί υπότιτλοι)

Σαν σήμερα, 27 Νοεμβρίου 1940, γεννήθηκε ο Bruce Lee

Jeet Kune Do η Μαχητική Τέχνη του θρυλικού Bruce Lee

Jeet Kune Do κανόνες αποδοτικών χτυπημάτων

Η επιρροή του Muhammad Ali στον Bruce Lee

Η επιρροή του Sijo Bruce Lee στην εξέλιξη των μοντέρνων MMA

Η γροθιά της μίας ίντσας του Bruce Lee

Jeet Kune Do Scientific Street Fighting

Jeet Kune Do Sparring Rules

Ο οδηγός του Bruce Lee

Μπρους Λι ο ποιητής...

Φιλιππινέζικες Μαχητικές Τέχνες σε ταινίες δράσης

Τηλεοπτική σειρά Ironside, μαχητικές χορογραφίες του Bruce Lee

Τηλεοπτική σειρά The Green Hornet - Η Πράσινη Σφήκα 1

Τηλεοπτική σειρά The Green Hornet - Η Πράσινη Σφήκα 2

Τηλεοπτική σειρά Arrow - Φιλιππινέζικες Πολεμικές Τέχνες Kali Arnis Eskrima

Κινηματογραφικές ταινίες Bourne - Μαχητικές σκηνές Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Κινηματογραφική ταινία Sinners And Saints 2010 - Μαχητικές σκηνές Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Κινηματογραφική ταινία I, Frankenstein 2014 - Μαχητικές σκηνές Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Κινηματογραφική ταινία Hanna 2011 - Μαχητικές σκηνές Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Κινηματογραφική ταινία The Raid 2: Berandal 2014 Ινδονησιακή πολεμική τέχνη Silat Σιλάτ

Κινηματογραφική ταινία 300 (2006) - Μαχητικές σκηνές Φιλιππινέζικη Πολεμική Τέχνη Kali

Κινηματογραφική ταινία Marlowe 1969, μαχητικές χορογραφίες του Bruce Lee

Κινηματογραφική ταινία The Wrecking Crew 1969, μαχητικές χορογραφίες του Bruce Lee

Κινηματογραφική ταινία A Walk in the Spring Rain 1970, μαχητικές χορογραφίες του Bruce Lee

Κινηματογραφική ταινία Game Of Death 1978 (Μπρους Λη - Το Παιχνίδι Του Θανάτου)

Ντοκιμαντέρ Bruce Lee - Το ταξίδι ενός πολεμιστή (Ελληνικοί υπότιλοι)

Τηλεοπτική Σειρά Warrior

Μπράντον Λι - Brandon Lee (1965-1993)

Αφρικάνικη Πολεμική Τέχνη Testa

Σπάνιο φωτογραφικό υλικό Φιλιππινέζικων Πολεμικών Τεχνών από το 1975

Εκπαίδευση για αστυνομικούς, ειδικούς φρουρούς, σωματοφύλακες, security guards και σώματα ασφαλείας

M1911

Τα άρθρα του εκπαιδευτή Ευάγγελου Ζορμπά αποτελούν αντικείμενα πνευματικής ιδιοκτησίας και διέπονται από τις εθνικές και διεθνείς διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναδημοσίευση, αντιγραφή, μετάφραση και τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του αρθρογράφου!

Ακαδημία Μαχητικής Τεχνολογίας Jeet Kune Do, σύγχρονη σχολή κατάρτισης πολεμικών τεχνών Street Fighting, Jeet Kune Do, Filipino Kali και Silat στην Αθήνα! Σύγχρονοι μέθοδοι προπονησιολογίας, αποδοτικές τεχνοτροπίες αυτοπροστασίας για τον ολοκληρωμένο μαχητή, για τον σοβαρό ασκούμενο και πάνω από όλα για τον σκεπτόμενο άνθρωπο!

JKD Survival Strategies

Οι μαχητικές τέχνες έχουν ένα τεράστιο εύρος τεχνικών για κάθε σενάριο και περίπτωση που συσχετίζονται με καταστάσεις αντιμετώπισης περιστατικών αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας. Η χρονική έκβαση και ο γρήγορος τερματισμός μίας άοπλης συμπλοκής είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιβίωση! Η ωμή ανταλλαγή βαλλιστικών χτυπημάτων είναι μία χρονοβόρα και ενεργοβόρα διαδικασία που παρατείνει την χρονική έκβαση της συμπλοκής, με αυτό τον τρόπο δυστυχώς και οι δύο πλευρές (αμυνόμενος - επιτιθέμενος) δέχονται επικίνδυνα θλαστικά τραύματα, αυτού του είδους η τακτική μόνο αυτοκτονική μπορεί να χαρακτηριστεί... Για την μεγιστοποίηση των πιθανοτήτων επιβίωσης ο ασκούμενος πρέπει να επικεντρωθεί στις στρατηγικές επιθέσεις στις εξής δομές της ανθρώπινης φυσιολογίας:

A: Air (Αναπνευστικό Σύστημα)
B: Blood (Κυκλοφορικό Σύστημα)
C: Consciousness (Συνείδηση)
D: Dislocation (Εξάρθρωση)
E: Escape (Διαφυγή)

A: Air (Αναπνευστικό Σύστημα)
Όταν προκληθεί για οποιοδήποτε λόγο διακοπή της ομαλής διαδικασίας της αναπνευστικής λειτουργίας αυτόματα προκαλούνται αντανακλαστικοί σπασμοί στο σώμα, απώλεια ελέγχου και κίνησης των μελών και εάν συνεχιστεί χρονικά η διακοπή τότε προκαλείται λιποθυμία! Αυτό επιτυγχάνεται με λαβές πνιγμού, στραγγαλισμού και ασφυξίας (τραχεία, στόμα, μύτη), βαλλιστικά χτυπήματα στο διάφραγμα ή στην τραχεία και από ασφυκτική συμπίεση του θώρακα (Bodylock, Knee Mount)...

B: Blood (Κυκλοφορικό Σύστημα)
Το αίμα μεταφέρει στον εγκέφαλο και στα ζωτικά όργανα του ανθρώπινου σώματος οξυγόνο, οποιαδήποτε διαταραχή στην πίεση του αίματος ή στην διακοπή της ροής κυκλοφορίας προκαλεί προσωρινή απώλεια της συνείδησης, ζάλη, σκοτοδίνη, αστάθεια ή επιφέρει λιποθυμία... Αυτό επιτυγχάνεται με χτυπήματα στις καρωτίδες αρτηρίες στον λαιμό ή με κεφαλοκλειδώματα!

Οι 2 πιο κοινές αιτίες της λιποθυμίας είναι:

1) Το αγγειοπνευμονογαστρικό αντανακλαστικό, το οποίο προκαλεί την επιβράδυνση των καρδιακών παλμών και την διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Ως αποτέλεσμα, έχει τη συγκέντρωση αίματος στο κάτω μέρος του σώματος και την τροφοδοσία του εγκέφαλου με λιγότερο αίμα. Αυτό το αντανακλαστικό μπορεί να προκληθεί είτε από εσωγενείς παράγοντες όπως το στρες, τον πόνο, το φόβο, το κράτημα της αναπνοής, είτε από εξωγενείς όπως χτυπήματα στο διάφραγμα.

2) Η ορθοστατική υπόταση ή μια ξαφνική πτώση στην πίεση του αίματος λόγω αλλαγής θέσης. Αυτό μπορεί να προκληθεί από παλαιστικές ρίψεις.

C: Consciousness (Συνείδηση)
Πρόκληση εγκεφαλικής διάσεισης που επιτυγχάνεται με βαλλιστικά χτυπήματα στο κρανίο. Για πάραδειγμα: Hook Punch στο πηγούνι, χτύπημα με τον αγκώνα στο πρόσωπο ή με χτύπημα με το κεφάλι (Headbutt)... Eγκεφαλική διάσειση είναι η παροδική λειτουργική διαταραχή του εγκεφάλου και μπορεί να επιφέρει άμεση λιποθυμία ή άμεση απώλεια της συνείδησης (που διαρκεί από κάποια δευτερόλεπτα μέχρι το πολύ 1 ώρα). Ο αντίπαλος παρουσιάζει τάση προς έμετο, κεφαλαλγία, ίλιγγο, αδυναμία συγκέντρωσης και περνά από ένα συγχυτικό στάδιο με βραχεία αμνησία...

D: Dislocation (Εξάρθρωση)
Η πρόκληση μηχανικής δυσλειτουργίας στο ανθρώπινο μυοσκελετικό σύστημα έχει ως άμεση συνέπεια την εκμηδένιση της αξιομαχητικότητας του αντιπάλου! Αυτό επιτυγχάνεται με τεχνικές εξαρθρώσεων, λακτισμάτων στα γόνατα, πρόκληση διαστρεμμάτων ή ακόμα και καταγμάτων... Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην αποφυγή αυτοτραυματισμού των κόμπων στις πυγμές και στην πρόκληση διαστρέμματος στους καρπούς των χεριών! Οι πυγμές και οι καρποί είναι εξαιρετικά ευαίσθητα εργαλεία εξού και παρατηρούμε ότι στις περισσότερες μαχητικές τέχνες γίνεται περίδεση του καρπού και της πυγμής με επιδέσμους (Bandages) και χρήση γαντιών...

E: Escape (Διαφυγή)
Η διαφυγή, εάν είναι εφικτή, πριν εξελιχθεί μία κατάσταση σε βίαιη συμπλοκή (Pre-Conflict), είναι η καλύτερη επιλογή και δεν αποτελεί πράξη δειλίας! Στον νου ενός συνειδητοποιημένου ασκούμενου μαχητικών τεχνών πρέπει να είναι στην κορυφή των στρατηγικών επιλογών επιβίωσης!

Stress Inoculation Training

Το σύνδρομο μάχης, φυγής ή παγώματος του ανθρώπινου οργανισμού (Fight, Flight or Freeze Syndrome) πηγάζει από την παλαιολιθική εποχή. Οι εποχιακοί κυνηγοί αυτής της εποχής είχαν συνηθίσει την αντιμετώπιση και διαχείριση κινδύνων και βίωναν σχεδόν καθημερινά την μάχη ή την φυγή ή το πάγωμα. Σε αντίθεση με τους χωρικούς που βίωναν αισθητηριακή υπερφόρτωση, πανικό και ανικανότητα αποτελεσματικής αντιμετώπισης των περιστασιακών κινδύνων.

Στην σύγχρονη εποχή η ρεαλιστική διαχείριση και αντιμετώπιση βίαιων συμπλοκών αυτοάμυνας μπορεί να γίνει μόνο με σωστή κατάρτιση και εκπαίδευση...

Οι αντιδράσεις ενός άρτια εκπαιδευμένου ατόμου σε σχέση με ένα ανεκπαίδευτο άτομο ή με ένα άτομο με κακή εκπαίδευση στις τρεις πιθανές καταστάσεις της μάχης ή της φυγής ή του παγώματος διαφέρουν ριζικά... Ακολουθεί ένας ενδεικτικός παραλληλισμός:

1) Μάχη
Στην μάχη ένα εκπαιδευμένο άτομο με ήρεμη νοοτροπία δρα με ακρίβεια σαν αρπακτικό και καταδιώκει, ενώ ένα ανεκπαίδευτο άτομο αντιδρά με υπερβολή, με θολή κρίση, με ασυγχρόνιστες κινήσεις και ενέργειες οδηγούμενες από τον εγωισμό.

2) Φυγή
Στην διαφυγή ένα εκπαιδευμένο άτομο υλοποιεί οργανωμένη οπισθωχώρηση, έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης και διανοητική ετοιμότητα, ενώ ένα ανεκπαίδευτο άτομο βρίσκεται σε κατάσταση πανικού, αγνοεί τους περιβάλλοντες κινδύνους και απλώς τρέχει ασυγκράτητα μακριά από τον κίνδυνο.

3) Πάγωμα
Στο πάγωμα ένα εκπαιδευμένο άτομο συσπειρώνει το σώμα του και τα μέλη του σε αμυντική θέση, προετοιμάζει τα όπλα του και οι αισθήσεις του είναι οξυμένες, ενώ ένα ανεκπαίδευτο άτομο βρίσκεται σε κατάσταση σωματικής παράλυσης, άρνησης, παθητικότητας και εμπάθειας.

Ο ασκούμενος μαχητικών τεχνών συνήθως ποτέ δεν βιώνει σε προπονητικό περιβάλλον το σύνδρομο μάχης, φυγής ή παγώματος γιατί υποσυνείδητα νοιώθει ασφάλεια και άνεση κατά την διάρκεια εξάσκησης με αποτέλεσμα να μην προετοιμάζεται πραγματικά για την αντιμετώπιση ωμής βίας και να τρέφει αυταπάτες ότι θεωρητικά είναι αξιόμαχος...

Η αυτοματοποίηση των σωστών αντιδράσεων απαιτεί μακροχρόνια εκπαίδευση και ψυχοσωματική ανάπτυξη, διαφημίσεις μαχητικών σχολών του τύπου "απλό, γρήγορο, εύκολο, αποτελεσματικό", είναι καθαρή απάτη... Τι ακριβώς όμως είναι ή θα έπρεπε να είναι η σωστή και άρτια εκπαίδευση;

Ο Αμερικανός ψυχολόγος Donald Meichenbaum ανέπτυξε την δεκαετία του 1960 την μέθοδο SIT (Stress Inoculation Training) για την αποδοτική διαχείριση του στρες μέσω της προοδευτικής έκθεσης του ατόμου σε ελεγχόμενες στρεσογόνες καταστάσεις. Η μέθοδος υιοθετήθηκε στην σύγχρονη ψυχοθεραπεία, στην επιχειρησιακή εκπαίδευση στρατιωτικών ειδικών δυνάμεων καθώς και στην προπονησιολογία σύγχρονων μαχητικών τεχνών, όπως στο σύγχρονο Jeet Kune Do (Contemporary Jeet Kune Do).

Η μέθοδος περιλαμβάνει τρεις φάσεις:

1) Conceptualization Phase
Ανίχνευση των στρεσογόνων παραγόντων, των ανεξέλεγκτων αντιδράσεων και των επιπτώσεων αυτών των αντιδράσεων. Κατάρτιση, ανάλυση και κατανόηση των σωστών αντιδράσεων.

2) Skills Acquisition & Rehearsal Phase
Επίλυση των προβλημάτων, εσωτερικός διάλογος, ανακατασκευή του μοντέλου νοοτροπίας και των σωστών αντιδράσεων, ρεαλιστική προσομοίωση στρεσογόνων καταστάσεων και αντιμετωπίσεων.

3) Application & Follow Through Phase
Προοδευτική εφαρμογή των δεξιοτήτων που έχουν αναπτυχθεί και περιοδική συντήρησή τους.

Ένα άτομο είναι ικανό για μάχη και αντιμετώπιση βίαιων συμπλοκών αυτοάμυνας όταν οι καρδιακοί του παλμοί είναι 115-145BPM (High Alert), για να αποφευχθεί το πάγωμα ο ασκούμενος στην μέθοδο Stress Inoculation Training εκτελεί συνεχώς γυμνάσματα, τεχνικές και εξομειωμένα σενάρια σε 145-175BPM (Condition Gray) με αυτόν τον τρόπο αρχίζει να νοιώθει οικεία και άνετα σε στρεσογόνο περιβάλλον και δεν πανικοβάλλεται...

Τρεις συμπληρωματικές μεθόδοι που βοηθούν στην υπέρβαση του παγώματος είναι:

1) Anti-freeze Habit
Πολύ απλά να συνηθίσουμε να λαμβάνουμε άμεσα δράσεις σε άβολες καταστάσεις της καθημερινότητας και να βγούμε έξω από την ζώνη άνεσής μας (Comfort Zone). Όταν ξυπνάμε να σηκωνόμαστε άμεσα από το κρεβάτι χωρίς να χρονοτριβούμε, να μπαίνουμε άμεσα στο νερό της θάλασσας ξεπερνώντας την φοβία του κρύου νερού, να κάνουμε κρύα ντουζ, να μην αναβάλλουμε πράξεις για το μέλλον ενώ μπορούμε να τις κάνουμε τώρα...

2) Visualization
Η οπτικοποίηση είναι από τα πιο σημαντικά εργαλεία προετοιμασίας ενός ατόμου για τα χειρότερα σενάρια... Οραματισμός ακραίων καταστάσεων και σεναρίων ωμής βίας και τι λύσεις σκεφτόμαστε. Μέσα από εσωτερικό διάλογο και ανάλυση ο εγκέφαλος αρχίζει να κάνει συνδέσεις των κατάλληλων αντιδράσεων ανά περίπτωση...

3) Controlled Breathing
Η ελεγχόμενη διαδικασία της αναπνοής και η διασύνδεση της κίνησης με την αναπνοή είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία εκπαίδευσης ενός μαχητή και χωρίς αυτά δεν έχει καμία ελπίδα μαχητικά... Η μέθοδος Tactical Square Breathing είναι ενδεδειγμένη και αξιόπιστη μέθοδος ελέγχου της αναπνοής, απαρτίζεται από 4 στάδια εκτέλεσης: αργή εισπνοή από την μύτη σε 4 χρόνους, συγκράτηση της αναπνοής για 4 χρόνους, αργή εκπνοή από το στόμα σε 4 χρόνους, συγκράτηση της αναπνοής για 4 χρόνους και επανάληψη της άσκησης 4 φορές.

Σύνδρομο Μάχης - Φυγής - Παγώματος

Ο φόβος (Fear) είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που προστατεύει την επιβίωσή μας. Φανταστείτε σε ένα δρόμο να περνάτε απέναντι και ένα αυτοκίνητο που έχει παραβιάσει το κόκκινο να έρχεται καταπάνω σας. Αν δε φοβόσασταν και δεν τρέχατε γρήγορα στην άκρη του δρόμου θα σας χτυπούσε. Επειδή φοβάστε, τρέχετε στην άκρη του δρόμου. Ο φόβος λοιπόν είναι ένα συναίσθημα που προστατεύει την επιβίωση μας. Είναι ριζωμένος σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται Αμυγδαλή (Reptilian Mind) και η οποία ενεργοποιείται όταν αντιλαμβανόμαστε κάτι αντικειμενικά επικίνδυνο για την επιβίωσή μας. Τότε η αμυγδαλή ενεργοποιείται και θέτει σε λειτουργία το σύστημα μάχης ή φυγής του οργανισμού (Fight, Flight or Freeze Syndrome) προκειμένου να ξεφύγει από τον κίνδυνο και το άτομο να επιβιώσει. Διότι όταν απειλείται η ζωή τότε τρεις λύσεις υπάρχουν :

α) Να παλέψει κανείς για να σωθεί δίνοντας μάχη (Fight) (πχ. με ένα ληστή που έρχεται να σε κλέψει και απειλεί τη ζωή σου).

β) Να τρέξεις να σωθείς δηλαδή να επιλέξεις τη φυγή (Flight) από το ερέθισμα που απειλεί τη ζωή σου.

γ) Μια τρίτη αντίδραση στο φόβο είναι το πάγωμα (Freeze) όπου το άτομο ακινητοποιείται και λιποθυμά χάνοντας τις αισθήσεις του.

Ο φόβος (Fear) είναι μια αντίδραση απέναντι σε ένα ερέθισμα αντικειμενικά απειλητικό για τη ζωή. Οι φοβίες (Phobia), από την άλλη, είναι αντιδράσεις παθολογικού φόβου απέναντι σε ερεθίσματα που δεν είναι αντικειμενικά επικίνδυνα. Έχουν όμως συνδεθεί με αντίδραση φόβου στο άτομο. (πχ. υψοφοβία, αγοραφοβία, φοβίες για τον τραυματισμό, φοβία για την θέα του αίματος. κτλ.).

Το σύνδρομο μάχης ή φυγής του οργανισμού (Fight, Flight or Freeze Syndrome) είναι μια ψυχολογική αντίδραση προερχόμενη απο τις ανάγκες επιβίωσης των πρωτόγονων ανθρώπων, οι οποίοι ζούσαν καθημερινά με τον κίνδυνο και το άγχος της επιβίωσης.

Το συγκεκριμμένο σύνδρομο αναφέρεται σε μια ψυχολογική αντίδραση που λαμβάνει χώρα στη παρουσία ενός πράγματος ή συμβάντος που είναι τρομακτικό, είτε διανοητικά ή σωματικά. Το σύνδρομο περιγράφτηκε για πρώτη φορά το 1920 από τον Αμερικανό φυσιολόγο Walter Cannon. Ο Cannon συνειδητοποίησε ότι μια αλυσίδα αντιδράσεων συμβαίνουν γρήγορα στο εσωτερικό του σώματος και κινητοποιούνται συγκεκριμένοι πόροι με αποστολή την αντιμετώπιση των απειλητικών συνθηκών.

Όταν είμαστε αγχωμένοι νιώθουμε φόβο και ένταση, κάνουμε ανήσυχες σκέψεις και πιθανόν να έχουμε και σωματικά συμπτώματα: ταχυπαλμία, σφίξιμο στο στήθος, πονοκέφαλο, ναυτία, γρήγορη αναπνοή κ.α. Τα σωματικά συμπτώματα αυτά προκαλούνται από τον ακόλουθο μηχανισμό: ο εγκέφαλος μας διαρκώς εκτιμά εάν μία κατάσταση είναι ασφαλής ή όχι. Εάν λοιπόν ερμηνεύσουμε μία κατάσταση ως απειλητική, δημιουργούνται τρείς επιλογές: η φυγή, η μάχη ή το πάγωμα. Όταν λοιπόν ο εγκέφαλος μας αποφασίζει να δραστηριοποιηθεί απέναντι στην απειλή, είτε με τη μάχη είτε με τη φυγή, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα (Sympathetic Nervous System) δημιουργεί αλλαγές στη φυσιολογία μας προκειμένου να υποστηρίξει αυτή την υπερδιέγερση στην οποία βρισκόμαστε (όπως για παράδειγμα ρηχή ή γρήγορη αναπνοή ή ταχυπαλμία).

Στην απόκριση σε οξύ στρες, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα του σώματος ενεργοποιείται λόγω της ξαφνικής απελευθέρωση ορμονών. Διεγείρονται τα επινεφρίδια προκαλώντας την απελευθέρωση κατεχολαμινών, στις οποίες ανήκει η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη. Η ποικιλία των αντιδράσεων που προκαλεί η αδρεναλίνη αποβλέπει στην αντιμετώπιση ενός εχθρού ή μιας απειλής. Για παράδειγμα, με τη μυδρίαση οξύνεται η όραση στο σκότος και περιορίζεται η πλευρική όραση (εστίαση στον εχθρό), ενώ η ανόρθωση των τριχών αυξάνει την ευαισθησία σε δονήσεις και τον όγκο του σώματος (στα ζώα) με την ελπίδα ότι θα φοβηθεί ο εχθρός.

Σε διανοητικό επίπεδο, η αδρεναλίνη περιορίζει τον ορθολογικό τρόπο σκέψης, επιτρέποντας έτσι την εκδήλωση περισσοτέρων πρωτόγονων αντιδράσεων, αφού κατά την αντίδραση μάχης ή φυγής υπάρχει συνήθως περισσότερη ανάγκη δράσης παρά σκέψης.

Αναλυτικότερα η ανωτέρω κατάσταση οδηγεί σε αύξηση του καρδιακού ρυθμού, της αρτηριακής πίεσης και του ρυθμού αναπνοής. Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν λόγω της ενεργοποίησης υποδοχέων που βρίσκονται:

α) σε αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας συστολή σε αυτά, με αποτέλεσμα η αρτηριακή πίεση να αυξάνεται και

β) στην καρδιά, όπου προκαλούν επιτάχυνση της λειτουργίας της και παραγωγή αισθήματος δυνατού κτυπήματος στο στήθος, γνωστό ως ταχυπαλμία.

Επίσης, ενεργοποίηση υποδοχέων στο δέρμα προκαλεί ανόρθωση τριχών (ανατριχίλα), ενώ ενεργοποίηση υποδοχέων στα σπλάχνα, προκαλεί τα ανησυχητικά γαστρικά συναισθήματα που όλοι αντιλαμβανόμαστε ως στρες (Stress). Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν για να μας προετοιμάσουν να δώσουμε μάχη ή να τραπούμε σε φυγή και να συγκεντρώσουμε το αίμα στα όργανα ζωτικής σημασίας δηλαδή στους μυς και στον εγκέφαλο. Μετά την απειλή, το σώμα χρειάζεται περίπου 20 έως 60 λεπτά για να επιστρέψει στα προ-διέγερσης επίπεδα.

Ο καρδιακός ρυθμός είναι υπεύθυνος για την απόδοση της σωματικής κινητικότητας! Σε κατάσταση καρδιακής ηρεμίας (60-80 bpm) ο άνθρωπος έχει Λεπτές Κινητικές Δεξιότητες (Fine Motor Skills) και Σύνθετες Κινητικές Δεξιότητες (Complex Motor Skills)!

Σε κατάσταση άνω των 115 bpm φθίνουν οι Λεπτές Κινητικές Δεξιότητες.

Σε κατάσταση άνω των 145 bpm φθίνουν οι Σύνθετες Κινητικές Δεξιότητες.

Σε κατάσταση άνω των 175 bpm ενεργοποιούνται οι Αδρές Κινητικές Δεξιότητες (Gross Motor Skills) ο εγκέφαλος συνήθως καταφεύγει σε 4 γενικές κινήσεις όπου είναι εξοικειωμένος και ενεργοποιείται ο μηχανισμός μάχης ή φυγής του οργανισμού (Fight, Flight or Freeze Syndrome).

Η ιδανική κατάσταση για μαχητική απόδοση σε καταστάσεις επιβίωσης είναι 115-145 bpm!